Historia

Powstanie oraz rozwój miasta Kępice i tym samym naszej garbarni ma ścisły związek z rodziną Bismarcków. W czasach rewolucji przemysłowej w XIX w. powstała nad brzegiem Wieprzy fabryka papieru. Prawie 100 lat później fabryka ta została przekształcona w garbarnię.

Chcielibyśmy spróbować pokazać jak historia wpłynęła na miejski i gospodarczy rozwój naszej miejscowości. Jednocześnie chcielibyśmy zainteresowanym użytkownikom dać możliwość poznania faktów, które w mniejszym lub większym stopniu przyczyniły się do rozwoju przemysłu garbarskiego.

A zatem …

1999
Na początku tylko wet-blue
Rozpoczyna się nowy etap
1998
Koniec pewnej ery ...
1995
Kolejna transformacja
1992
Metoda garbowania dynamicznego
1991
Odchodzą potomkowie Bismarcka
1990
Jesień ludów przynosi zmiany
1984
Hot-pit
1972
PZPS "ALKA"
1969
AĆ*
1967
Nadanie praw miejskich
1964
Budowa oczyszczalni ścieków
1962
Powstanie kombinatu
1959
Garbarnia rusza z produkcją
1958
SW*
1957
Początek transformacji zakładu
1950
Pojawia się garbarstwo
1946
Życie powoli wraca do normy ...
1945
... koniec wojny i co dalej?
1938
Prężny rozwój "Varziner Papierfabrik AG"
1922
Początki garbowania solami żelaza
1919
Rozporządzenie z 2 lipca 1919
Sejm Ustawodawczy
1918
II Rzeczpospolita Polska
Elektrownie wodne na Wieprzy
1915
Dalszy rozwój "Varziner Papierfabrik AG"
1910
Rozwój masowej produkcji obuwia
1907
Nowoczesne enzymy wkraczają na rynek
1904
Garbowanie chromowe podbija Europę
1901
Fritz Stather *
Na rynku pojawia się pasta do butów

Na początku tylko wet-blue

… 20 września 1999 rozpoczęcie nowej produkcji i pierwszy namok – skóry cielęce, kraj pochodzenia Litwa.

Rozpoczyna się nowy etap

… 31 marca 1999 AALCP Poland nabywa w całości „KZG Kegar Sp. z o.o. w upadłości”. Nie będzie produkcji skór meblowych. Nowy cel to skóry cielęce najwyższej jakości.

Koniec pewnej ery ...

… 17 lipca 1998 to czarny dzień.  W KZG „Kegar” Sp. z o.o.  ustaje produkcja. Rozpoczyna się postępowanie upadłościowe zakładu.

Kolejna transformacja

… 31 marca 1995 przekształcenie Kępickich Zakładów Garbarskich w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością “Kępickie Zakłady Garbarskie Kegar”.

Metoda garbowania dynamicznego

… 1990-1992 wprowadzenie dynamicznej metody szybkiego garbowania roślinnego.  Od teraz proces garbowania odbywa się już tylko w bębnach.

Odchodzą potomkowie Bismarcka

… 01 października 1991 ostatni z rodu, spadkobierca Warcina, Rule von Bismarck umiera bezpotomnie w Chile.

Jesień ludów przynosi zmiany

… w wyniku transformacji powstaje państwowe przedsiębiorstwo Kępickie Zakłady Garbarskie „Kegar”.

Hot-pit

… do tego czasu proces tradycyjnego garbowania w dołach zatopowych trwał ok. 60-65 dni. W roku 1984 zostają wprowadzone prototypowe tunele suszarnicze oraz szybszy cykl produkcyjny, tzw. hot-pit. Skóry były najpierw garbowane „na zimno” a następnie umieszczane w dołach z brzeczką garbującą max. temp. 40°C/ 15-20°Bé . Doły zatopowe były w tym celu podgrzewane. Umożliwiło to skrócenie czasu garbowania o mniej więcej 1/3.

PZPS "ALKA"

… w 1972 w Słupsku powstaje Zakład Obuwia „ALKA”. Dyrekcja KZPS zostaje przeniesiona do Słupska. Powstaje kombinat pod nazwą – Północne Zakłady Przemysłu Skórzanego „ALKA” (PZPS „ALKA”), w którym kępicka garbarnia pozostaje do roku 1989.

AĆ*

Nadanie praw miejskich

… gmina Kępice rozwijają się dalej, a w 1967 Kępice uzyskują prawa miejskie.

Budowa oczyszczalni ścieków

… w latach 1963-1964 rozpoczyna się budowa oczyszczalni ścieków na potrzeby produkcji.

Powstanie kombinatu

… KZPS – powstają Kępickie Zakłady Przemysłu Skórzanego, kombinat przemysłowy w skład którego wchodzą garbarnia w Kępicach, Fabryka Rękawiczek i Odzieży Skórzanej w Miastku oraz garbarnie w Dębnicy Kaszubskiej i Białogardzie.

Garbarnia rusza z produkcją

… 09 marca 1959 uruchomiony zostaje wydział skór miękkich (P-I). W gruntownie wyremontowanych halach produkcja odbywa się do dziś.

SW*

Początek transformacji zakładu

… 29 sierpnia 1957 następuje oficjalne przejęcie całego majątku od Poznańskich Zakładów Papierniczych przez „Kępickie Zakłady Garbarskie w budowie”. Odbudowa i przebudowa realizowana była przez Bydgoskie Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego, pod nadzorem inż. Zygmunta Stawińskiego.

Pojawia się garbarstwo

… 16 października 1950 – Bogdan Janca przedstawiciel Centralnego Zarządu Przemysłu Garbarskiego przejmuje zakład w Kępicach i zostaje pierwszym dyrektorem „Kępickich Zakładów Garbarskich w budowie”.

Życie powoli wraca do normy ...

… w Kępicach zostaje otwarta szkoła podstawowa. Dnia 01 sierpnia 1946 w pałacu Bismarcka w Warcinie zostaje zainaugurowany I Kurs dla gajowych. Rzemiosło zaczyna się na nowo rozwijać.

... koniec wojny i co dalej?

… 06 marca 1945 Kępice zostają wyzwolone przez Armię Czerwoną. Papiernia pracowała aż po ten dzień. Zakład w Kępicach i Dębnicy Kaszubskiej zostaje przejęty przez zarząd Poznańskich Zakładów Papierniczych. Jednak ze względu na zdemontowane maszyny (reparacje wojenne) wznowienie produkcji nie jest możliwe. Masowe przesiedlenia i wypędzenia również nie ułatwiają sytuacji.

Prężny rozwój "Varziner Papierfabrik AG"

… „Varziner Papierfabrik AG” zatrudnia już 850 pracowników.[2]

Początki garbowania solami żelaza

… potrzeba matką wynalazku. W związku z deficytem stosowanych dotychczas garbników rozpoczyna się poszukiwanie metod alternatywnych. Sole żelaza dają zadowalające efekty. Jackson, Hou, Jettmar, Stather, Wagner, Päßler oraz wielu innych prowadzą próby. Metoda ta zostaje obszernie opisana w teorii, natomiast w praktyce nie zyskuje przewagi nad stosowanymi do tej pory garbnikami.

Rozporządzenie z 2 lipca 1919

… § 1 – „Skóry surowe i wyprawione naruszające przepisy dotyczące konfiskaty, cen maksymalnych, rozdysponowania oraz innych stosownych przepisów mogą zostać wywłaszczone”[8]

Z ustawy o wywłaszczeniach i przejściowym zajęciu skór surowych oraz wyprawionych.

Sejm Ustawodawczy

… 26 stycznia 1919 Piłsudski wydaje dekret nakazujący przeprowadzenie wyborów do Sejmu Ustawodawczego (konstytuanty), który ma za zadanie uchwalenie demokratycznej konstytucji. 20 lutego 1919 zostaje uchwalona tzw. Mała Konstytucja, która reguluje ustrój odrodzonego państwa polskiego.

II Rzeczpospolita Polska

… 11 listopada 1918 Polska odzyskuje niepodległość. Rada Regencyjna proklamuje powstanie niepodległego państwa polskiego. Józef Piłsudski obejmuje władzę cywilną jako Tymczasowy Naczelnik Państwa.

Elektrownie wodne na Wieprzy

… na Wieprzy powstaje system 4 elektrowni wodnych: Kampmühle (Kępka), Fuchsmühle (Kruszka), Beßwitz (Biesowice) i Hammermühle (Kępice).

Dalszy rozwój "Varziner Papierfabrik AG"

… „Varziner Papierfabrik AG” zatrudnia już 450 osób i jest największym zakładem przemysłowym pomiędzy Koszalinem a Gdańskiem.[2]

Rozwój masowej produkcji obuwia

… nowa technologia klejenia obuwia z zastosowaniem kleju celuloidowego umożliwia zwiększenie produkcji obuwia.

Nowoczesne enzymy wkraczają na rynek

… do tej pory przy wytrawie używano psich odchodów. Proces ten był mało higieniczny i charakteryzował się niezwykle intensywnym zapachem.

Dr Otto Röhm opracował nową metodę wytrawy na bazie enzymów trzustki zwierząt z uboju. Powstaje przedsiębiorstwo Röhm & Haas GmbH. Produkt handlowy OROPON® szturmem zdobywa branżę.

Garbowanie chromowe podbija Europę

… metoda garbowania chromowego zostaje opatentowana w roku 1861. Herman Ernst Freudenberg opracowuje jako pierwszy w Europie technologię garbowania solami chromu. Freudenberg wprowadza na rynek europejski skóry cielęce garbowane chromowo.

Fritz Stather *

… 05 listopada 1919 w miejscowości Offenburg urodził się Fritz Stather. Od roku 1930 był on przewodniczącym niemieckiego Instytutu Przemysłu Skórzanego we Fryburgu. Autor publikacji o chemii i technologii garbarstwa („Gerberei-Chemie und Gerberei-Technologie”) wydanej w 4 nakładach w latach 1941 -1967.[7]

Na rynku pojawia się pasta do butów

… w tym roku chemik Phillipp Adam Schneider wynajduje i opatentowuje pastę do butów.[6]

1999

Na początku tylko wet-blue

… 20 września 1999 rozpoczęcie nowej produkcji i pierwszy namok – skóry cielęce, kraj pochodzenia Litwa.

Rozpoczyna się nowy etap

… 31 marca 1999 AALCP Poland nabywa w całości „KZG Kegar Sp. z o.o. w upadłości”. Nie będzie produkcji skór meblowych. Nowy cel to skóry cielęce najwyższej jakości.

1998

Koniec pewnej ery ...

… 17 lipca 1998 to czarny dzień.  W KZG „Kegar” Sp. z o.o.  ustaje produkcja. Rozpoczyna się postępowanie upadłościowe zakładu.

1995

Kolejna transformacja

… 31 marca 1995 przekształcenie Kępickich Zakładów Garbarskich w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością “Kępickie Zakłady Garbarskie Kegar”.

1992

Metoda garbowania dynamicznego

… 1990-1992 wprowadzenie dynamicznej metody szybkiego garbowania roślinnego.  Od teraz proces garbowania odbywa się już tylko w bębnach.

1991

Odchodzą potomkowie Bismarcka

… 01 października 1991 ostatni z rodu, spadkobierca Warcina, Rule von Bismarck umiera bezpotomnie w Chile.

1990

Jesień ludów przynosi zmiany

… w wyniku transformacji powstaje państwowe przedsiębiorstwo Kępickie Zakłady Garbarskie „Kegar”.

1984

Hot-pit

… do tego czasu proces tradycyjnego garbowania w dołach zatopowych trwał ok. 60-65 dni. W roku 1984 zostają wprowadzone prototypowe tunele suszarnicze oraz szybszy cykl produkcyjny, tzw. hot-pit. Skóry były najpierw garbowane „na zimno” a następnie umieszczane w dołach z brzeczką garbującą max. temp. 40°C/ 15-20°Bé . Doły zatopowe były w tym celu podgrzewane. Umożliwiło to skrócenie czasu garbowania o mniej więcej 1/3.

1972

PZPS "ALKA"

… w 1972 w Słupsku powstaje Zakład Obuwia „ALKA”. Dyrekcja KZPS zostaje przeniesiona do Słupska. Powstaje kombinat pod nazwą – Północne Zakłady Przemysłu Skórzanego „ALKA” (PZPS „ALKA”), w którym kępicka garbarnia pozostaje do roku 1989.

1969

AĆ*

1967

Nadanie praw miejskich

… gmina Kępice rozwijają się dalej, a w 1967 Kępice uzyskują prawa miejskie.

1964

Budowa oczyszczalni ścieków

… w latach 1963-1964 rozpoczyna się budowa oczyszczalni ścieków na potrzeby produkcji.

1962

Powstanie kombinatu

… KZPS – powstają Kępickie Zakłady Przemysłu Skórzanego, kombinat przemysłowy w skład którego wchodzą garbarnia w Kępicach, Fabryka Rękawiczek i Odzieży Skórzanej w Miastku oraz garbarnie w Dębnicy Kaszubskiej i Białogardzie.

1959

Garbarnia rusza z produkcją

… 09 marca 1959 uruchomiony zostaje wydział skór miękkich (P-I). W gruntownie wyremontowanych halach produkcja odbywa się do dziś.

1958

SW*

1957

Początek transformacji zakładu

… 29 sierpnia 1957 następuje oficjalne przejęcie całego majątku od Poznańskich Zakładów Papierniczych przez „Kępickie Zakłady Garbarskie w budowie”. Odbudowa i przebudowa realizowana była przez Bydgoskie Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego, pod nadzorem inż. Zygmunta Stawińskiego.

1950

Pojawia się garbarstwo

… 16 października 1950 – Bogdan Janca przedstawiciel Centralnego Zarządu Przemysłu Garbarskiego przejmuje zakład w Kępicach i zostaje pierwszym dyrektorem „Kępickich Zakładów Garbarskich w budowie”.

1946

Życie powoli wraca do normy ...

… w Kępicach zostaje otwarta szkoła podstawowa. Dnia 01 sierpnia 1946 w pałacu Bismarcka w Warcinie zostaje zainaugurowany I Kurs dla gajowych. Rzemiosło zaczyna się na nowo rozwijać.

1945

... koniec wojny i co dalej?

… 06 marca 1945 Kępice zostają wyzwolone przez Armię Czerwoną. Papiernia pracowała aż po ten dzień. Zakład w Kępicach i Dębnicy Kaszubskiej zostaje przejęty przez zarząd Poznańskich Zakładów Papierniczych. Jednak ze względu na zdemontowane maszyny (reparacje wojenne) wznowienie produkcji nie jest możliwe. Masowe przesiedlenia i wypędzenia również nie ułatwiają sytuacji.

1938

Prężny rozwój "Varziner Papierfabrik AG"

… „Varziner Papierfabrik AG” zatrudnia już 850 pracowników.[2]

1922

Początki garbowania solami żelaza

… potrzeba matką wynalazku. W związku z deficytem stosowanych dotychczas garbników rozpoczyna się poszukiwanie metod alternatywnych. Sole żelaza dają zadowalające efekty. Jackson, Hou, Jettmar, Stather, Wagner, Päßler oraz wielu innych prowadzą próby. Metoda ta zostaje obszernie opisana w teorii, natomiast w praktyce nie zyskuje przewagi nad stosowanymi do tej pory garbnikami.

1919

Rozporządzenie z 2 lipca 1919

… § 1 – „Skóry surowe i wyprawione naruszające przepisy dotyczące konfiskaty, cen maksymalnych, rozdysponowania oraz innych stosownych przepisów mogą zostać wywłaszczone”[8]

Z ustawy o wywłaszczeniach i przejściowym zajęciu skór surowych oraz wyprawionych.

Sejm Ustawodawczy

… 26 stycznia 1919 Piłsudski wydaje dekret nakazujący przeprowadzenie wyborów do Sejmu Ustawodawczego (konstytuanty), który ma za zadanie uchwalenie demokratycznej konstytucji. 20 lutego 1919 zostaje uchwalona tzw. Mała Konstytucja, która reguluje ustrój odrodzonego państwa polskiego.

1918

II Rzeczpospolita Polska

… 11 listopada 1918 Polska odzyskuje niepodległość. Rada Regencyjna proklamuje powstanie niepodległego państwa polskiego. Józef Piłsudski obejmuje władzę cywilną jako Tymczasowy Naczelnik Państwa.

Elektrownie wodne na Wieprzy

… na Wieprzy powstaje system 4 elektrowni wodnych: Kampmühle (Kępka), Fuchsmühle (Kruszka), Beßwitz (Biesowice) i Hammermühle (Kępice).

1915

Dalszy rozwój "Varziner Papierfabrik AG"

… „Varziner Papierfabrik AG” zatrudnia już 450 osób i jest największym zakładem przemysłowym pomiędzy Koszalinem a Gdańskiem.[2]

1910

Rozwój masowej produkcji obuwia

… nowa technologia klejenia obuwia z zastosowaniem kleju celuloidowego umożliwia zwiększenie produkcji obuwia.

1907

Nowoczesne enzymy wkraczają na rynek

… do tej pory przy wytrawie używano psich odchodów. Proces ten był mało higieniczny i charakteryzował się niezwykle intensywnym zapachem.

Dr Otto Röhm opracował nową metodę wytrawy na bazie enzymów trzustki zwierząt z uboju. Powstaje przedsiębiorstwo Röhm & Haas GmbH. Produkt handlowy OROPON® szturmem zdobywa branżę.

1904

Garbowanie chromowe podbija Europę

… metoda garbowania chromowego zostaje opatentowana w roku 1861. Herman Ernst Freudenberg opracowuje jako pierwszy w Europie technologię garbowania solami chromu. Freudenberg wprowadza na rynek europejski skóry cielęce garbowane chromowo.

1901

Fritz Stather *

… 05 listopada 1919 w miejscowości Offenburg urodził się Fritz Stather. Od roku 1930 był on przewodniczącym niemieckiego Instytutu Przemysłu Skórzanego we Fryburgu. Autor publikacji o chemii i technologii garbarstwa („Gerberei-Chemie und Gerberei-Technologie”) wydanej w 4 nakładach w latach 1941 -1967.[7]

Na rynku pojawia się pasta do butów

… w tym roku chemik Phillipp Adam Schneider wynajduje i opatentowuje pastę do butów.[6]

Nasza historia
Historia ogólna
Historia garbarstwa