Powstanie oraz rozwój miasta Kępice i tym samym naszej garbarni ma ścisły związek z rodziną Bismarcków. W czasach rewolucji przemysłowej w XIX w. powstała nad brzegiem Wieprzy fabryka papieru. Prawie 100 lat później fabryka ta została przekształcona w garbarnię.
Chcielibyśmy spróbować pokazać jak historia wpłynęła na miejski i gospodarczy rozwój naszej miejscowości. Jednocześnie chcielibyśmy zainteresowanym użytkownikom dać możliwość poznania faktów, które w mniejszym lub większym stopniu przyczyniły się do rozwoju przemysłu garbarskiego.
A zatem …
… w tym roku chemik Phillipp Adam Schneider wynajduje i opatentowuje pastę do butów.[6]
… 05 listopada 1919 w miejscowości Offenburg urodził się Fritz Stather. Od roku 1930 był on przewodniczącym niemieckiego Instytutu Przemysłu Skórzanego we Fryburgu. Autor publikacji o chemii i technologii garbarstwa („Gerberei-Chemie und Gerberei-Technologie”) wydanej w 4 nakładach w latach 1941 -1967.[7]
… metoda garbowania chromowego zostaje opatentowana w roku 1861. Herman Ernst Freudenberg opracowuje jako pierwszy w Europie technologię garbowania solami chromu. Freudenberg wprowadza na rynek europejski skóry cielęce garbowane chromowo.
… do tej pory przy wytrawie używano psich odchodów. Proces ten był mało higieniczny i charakteryzował się niezwykle intensywnym zapachem.
Dr Otto Röhm opracował nową metodę wytrawy na bazie enzymów trzustki zwierząt z uboju. Powstaje przedsiębiorstwo Röhm & Haas GmbH. Produkt handlowy OROPON® szturmem zdobywa branżę.
… nowa technologia klejenia obuwia z zastosowaniem kleju celuloidowego umożliwia zwiększenie produkcji obuwia.
… „Varziner Papierfabrik AG” zatrudnia już 450 osób i jest największym zakładem przemysłowym pomiędzy Koszalinem a Gdańskiem.[2]
… na Wieprzy powstaje system 4 elektrowni wodnych: Kampmühle (Kępka), Fuchsmühle (Kruszka), Beßwitz (Biesowice) i Hammermühle (Kępice).
… 11 listopada 1918 Polska odzyskuje niepodległość. Rada Regencyjna proklamuje powstanie niepodległego państwa polskiego. Józef Piłsudski obejmuje władzę cywilną jako Tymczasowy Naczelnik Państwa.
… 26 stycznia 1919 Piłsudski wydaje dekret nakazujący przeprowadzenie wyborów do Sejmu Ustawodawczego (konstytuanty), który ma za zadanie uchwalenie demokratycznej konstytucji. 20 lutego 1919 zostaje uchwalona tzw. Mała Konstytucja, która reguluje ustrój odrodzonego państwa polskiego.
… § 1 – „Skóry surowe i wyprawione naruszające przepisy dotyczące konfiskaty, cen maksymalnych, rozdysponowania oraz innych stosownych przepisów mogą zostać wywłaszczone”[8]
Z ustawy o wywłaszczeniach i przejściowym zajęciu skór surowych oraz wyprawionych.
… potrzeba matką wynalazku. W związku z deficytem stosowanych dotychczas garbników rozpoczyna się poszukiwanie metod alternatywnych. Sole żelaza dają zadowalające efekty. Jackson, Hou, Jettmar, Stather, Wagner, Päßler oraz wielu innych prowadzą próby. Metoda ta zostaje obszernie opisana w teorii, natomiast w praktyce nie zyskuje przewagi nad stosowanymi do tej pory garbnikami.
… „Varziner Papierfabrik AG” zatrudnia już 850 pracowników.[2]
… 06 marca 1945 Kępice zostają wyzwolone przez Armię Czerwoną. Papiernia pracowała aż po ten dzień. Zakład w Kępicach i Dębnicy Kaszubskiej zostaje przejęty przez zarząd Poznańskich Zakładów Papierniczych. Jednak ze względu na zdemontowane maszyny (reparacje wojenne) wznowienie produkcji nie jest możliwe. Masowe przesiedlenia i wypędzenia również nie ułatwiają sytuacji.
… w Kępicach zostaje otwarta szkoła podstawowa. Dnia 01 sierpnia 1946 w pałacu Bismarcka w Warcinie zostaje zainaugurowany I Kurs dla gajowych. Rzemiosło zaczyna się na nowo rozwijać.
… 16 października 1950 – Bogdan Janca przedstawiciel Centralnego Zarządu Przemysłu Garbarskiego przejmuje zakład w Kępicach i zostaje pierwszym dyrektorem „Kępickich Zakładów Garbarskich w budowie”.
… 29 sierpnia 1957 następuje oficjalne przejęcie całego majątku od Poznańskich Zakładów Papierniczych przez „Kępickie Zakłady Garbarskie w budowie”. Odbudowa i przebudowa realizowana była przez Bydgoskie Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego, pod nadzorem inż. Zygmunta Stawińskiego.
…
… 09 marca 1959 uruchomiony zostaje wydział skór miękkich (P-I). W gruntownie wyremontowanych halach produkcja odbywa się do dziś.
… KZPS – powstają Kępickie Zakłady Przemysłu Skórzanego, kombinat przemysłowy w skład którego wchodzą garbarnia w Kępicach, Fabryka Rękawiczek i Odzieży Skórzanej w Miastku oraz garbarnie w Dębnicy Kaszubskiej i Białogardzie.
… w latach 1963-1964 rozpoczyna się budowa oczyszczalni ścieków na potrzeby produkcji.
… gmina Kępice rozwijają się dalej, a w 1967 Kępice uzyskują prawa miejskie.
…
… w 1972 w Słupsku powstaje Zakład Obuwia „ALKA”. Dyrekcja KZPS zostaje przeniesiona do Słupska. Powstaje kombinat pod nazwą – Północne Zakłady Przemysłu Skórzanego „ALKA” (PZPS „ALKA”), w którym kępicka garbarnia pozostaje do roku 1989.
… do tego czasu proces tradycyjnego garbowania w dołach zatopowych trwał ok. 60-65 dni. W roku 1984 zostają wprowadzone prototypowe tunele suszarnicze oraz szybszy cykl produkcyjny, tzw. hot-pit. Skóry były najpierw garbowane „na zimno” a następnie umieszczane w dołach z brzeczką garbującą max. temp. 40°C/ 15-20°Bé . Doły zatopowe były w tym celu podgrzewane. Umożliwiło to skrócenie czasu garbowania o mniej więcej 1/3.
… w wyniku transformacji powstaje państwowe przedsiębiorstwo Kępickie Zakłady Garbarskie „Kegar”.
… 01 października 1991 ostatni z rodu, spadkobierca Warcina, Rule von Bismarck umiera bezpotomnie w Chile.
… 1990-1992 wprowadzenie dynamicznej metody szybkiego garbowania roślinnego. Od teraz proces garbowania odbywa się już tylko w bębnach.
… 31 marca 1995 przekształcenie Kępickich Zakładów Garbarskich w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością “Kępickie Zakłady Garbarskie Kegar”.
… 17 lipca 1998 to czarny dzień. W KZG „Kegar” Sp. z o.o. ustaje produkcja. Rozpoczyna się postępowanie upadłościowe zakładu.
31 marca 1999 AALCP Poland nabywa w całości „KZG Kegar Sp. z o.o. w upadłości”. Nie będzie produkcji skór meblowych. Nowy cel to skóry cielęce najwyższej jakości.
… 20 września 1999 rozpoczęcie nowej produkcji i pierwszy namok – skóry cielęce, kraj pochodzenia Litwa.
… w tym roku chemik Phillipp Adam Schneider wynajduje i opatentowuje pastę do butów.[6]
… 05 listopada 1919 w miejscowości Offenburg urodził się Fritz Stather. Od roku 1930 był on przewodniczącym niemieckiego Instytutu Przemysłu Skórzanego we Fryburgu. Autor publikacji o chemii i technologii garbarstwa („Gerberei-Chemie und Gerberei-Technologie”) wydanej w 4 nakładach w latach 1941 -1967.[7]
… metoda garbowania chromowego zostaje opatentowana w roku 1861. Herman Ernst Freudenberg opracowuje jako pierwszy w Europie technologię garbowania solami chromu. Freudenberg wprowadza na rynek europejski skóry cielęce garbowane chromowo.
… do tej pory przy wytrawie używano psich odchodów. Proces ten był mało higieniczny i charakteryzował się niezwykle intensywnym zapachem.
Dr Otto Röhm opracował nową metodę wytrawy na bazie enzymów trzustki zwierząt z uboju. Powstaje przedsiębiorstwo Röhm & Haas GmbH. Produkt handlowy OROPON® szturmem zdobywa branżę.
… nowa technologia klejenia obuwia z zastosowaniem kleju celuloidowego umożliwia zwiększenie produkcji obuwia.
… „Varziner Papierfabrik AG” zatrudnia już 450 osób i jest największym zakładem przemysłowym pomiędzy Koszalinem a Gdańskiem.[2]
… na Wieprzy powstaje system 4 elektrowni wodnych: Kampmühle (Kępka), Fuchsmühle (Kruszka), Beßwitz (Biesowice) i Hammermühle (Kępice).
… 11 listopada 1918 Polska odzyskuje niepodległość. Rada Regencyjna proklamuje powstanie niepodległego państwa polskiego. Józef Piłsudski obejmuje władzę cywilną jako Tymczasowy Naczelnik Państwa.
… 26 stycznia 1919 Piłsudski wydaje dekret nakazujący przeprowadzenie wyborów do Sejmu Ustawodawczego (konstytuanty), który ma za zadanie uchwalenie demokratycznej konstytucji. 20 lutego 1919 zostaje uchwalona tzw. Mała Konstytucja, która reguluje ustrój odrodzonego państwa polskiego.
… § 1 – „Skóry surowe i wyprawione naruszające przepisy dotyczące konfiskaty, cen maksymalnych, rozdysponowania oraz innych stosownych przepisów mogą zostać wywłaszczone”[8]
Z ustawy o wywłaszczeniach i przejściowym zajęciu skór surowych oraz wyprawionych.
… potrzeba matką wynalazku. W związku z deficytem stosowanych dotychczas garbników rozpoczyna się poszukiwanie metod alternatywnych. Sole żelaza dają zadowalające efekty. Jackson, Hou, Jettmar, Stather, Wagner, Päßler oraz wielu innych prowadzą próby. Metoda ta zostaje obszernie opisana w teorii, natomiast w praktyce nie zyskuje przewagi nad stosowanymi do tej pory garbnikami.
… „Varziner Papierfabrik AG” zatrudnia już 850 pracowników.[2]
… 06 marca 1945 Kępice zostają wyzwolone przez Armię Czerwoną. Papiernia pracowała aż po ten dzień. Zakład w Kępicach i Dębnicy Kaszubskiej zostaje przejęty przez zarząd Poznańskich Zakładów Papierniczych. Jednak ze względu na zdemontowane maszyny (reparacje wojenne) wznowienie produkcji nie jest możliwe. Masowe przesiedlenia i wypędzenia również nie ułatwiają sytuacji.
… w Kępicach zostaje otwarta szkoła podstawowa. Dnia 01 sierpnia 1946 w pałacu Bismarcka w Warcinie zostaje zainaugurowany I Kurs dla gajowych. Rzemiosło zaczyna się na nowo rozwijać.
… 16 października 1950 – Bogdan Janca przedstawiciel Centralnego Zarządu Przemysłu Garbarskiego przejmuje zakład w Kępicach i zostaje pierwszym dyrektorem „Kępickich Zakładów Garbarskich w budowie”.
… 29 sierpnia 1957 następuje oficjalne przejęcie całego majątku od Poznańskich Zakładów Papierniczych przez „Kępickie Zakłady Garbarskie w budowie”. Odbudowa i przebudowa realizowana była przez Bydgoskie Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego, pod nadzorem inż. Zygmunta Stawińskiego.
…
… 09 marca 1959 uruchomiony zostaje wydział skór miękkich (P-I). W gruntownie wyremontowanych halach produkcja odbywa się do dziś.
… KZPS – powstają Kępickie Zakłady Przemysłu Skórzanego, kombinat przemysłowy w skład którego wchodzą garbarnia w Kępicach, Fabryka Rękawiczek i Odzieży Skórzanej w Miastku oraz garbarnie w Dębnicy Kaszubskiej i Białogardzie.
… w latach 1963-1964 rozpoczyna się budowa oczyszczalni ścieków na potrzeby produkcji.
… gmina Kępice rozwijają się dalej, a w 1967 Kępice uzyskują prawa miejskie.
…
… w 1972 w Słupsku powstaje Zakład Obuwia „ALKA”. Dyrekcja KZPS zostaje przeniesiona do Słupska. Powstaje kombinat pod nazwą – Północne Zakłady Przemysłu Skórzanego „ALKA” (PZPS „ALKA”), w którym kępicka garbarnia pozostaje do roku 1989.
… do tego czasu proces tradycyjnego garbowania w dołach zatopowych trwał ok. 60-65 dni. W roku 1984 zostają wprowadzone prototypowe tunele suszarnicze oraz szybszy cykl produkcyjny, tzw. hot-pit. Skóry były najpierw garbowane „na zimno” a następnie umieszczane w dołach z brzeczką garbującą max. temp. 40°C/ 15-20°Bé . Doły zatopowe były w tym celu podgrzewane. Umożliwiło to skrócenie czasu garbowania o mniej więcej 1/3.
… w wyniku transformacji powstaje państwowe przedsiębiorstwo Kępickie Zakłady Garbarskie „Kegar”.
… 01 października 1991 ostatni z rodu, spadkobierca Warcina, Rule von Bismarck umiera bezpotomnie w Chile.
… 1990-1992 wprowadzenie dynamicznej metody szybkiego garbowania roślinnego. Od teraz proces garbowania odbywa się już tylko w bębnach.
… 31 marca 1995 przekształcenie Kępickich Zakładów Garbarskich w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością “Kępickie Zakłady Garbarskie Kegar”.
… 17 lipca 1998 to czarny dzień. W KZG „Kegar” Sp. z o.o. ustaje produkcja. Rozpoczyna się postępowanie upadłościowe zakładu.
31 marca 1999 AALCP Poland nabywa w całości „KZG Kegar Sp. z o.o. w upadłości”. Nie będzie produkcji skór meblowych. Nowy cel to skóry cielęce najwyższej jakości.
… 20 września 1999 rozpoczęcie nowej produkcji i pierwszy namok – skóry cielęce, kraj pochodzenia Litwa.